Εις το όνομα της Μακεδονίας[1]Η προέλευση των ονομάτων Αξιός και Βαρδάρης
Κατά το επόμενο έτος, της δεκάτης πέμπτης ινδικτιώνος (1002), ο βασιλιάς εκστράτευσε ενάντια στη Βιδίνη[2] κι αφού την πολιόρκησε συνέχεια οκτώ μήνες, την πόλη κατά κράτος εκυρίευσε. Τότε αποδείχθηκε και των αρχόντων των Βουλγάρων η πλούσια πείρα. Γιατί μαχόμενοι κατά του μηδικού πυρός το έσβηναν με ένα αγγείο[3] μεγάλης χωρητικότητας.
Ενόσω αυτός επέμενε εις την πολιορκία, ο Σαμουήλ με οδοιπορία γρήγορη και έφοδο επιτίθεται στην Αδριανούπολη, την ίδια την ημέρα της κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου, και πέφτει αιφνίδια επάνω στην πανήγυρι, που ήταν συνήθεια να τελείται κάθε χρόνο με έξοδα της πόλης, κι’ αφού επήρε λεία άφθονη, επέστρεψε στα μέρη του. Κι’ ο βασιλιάς, αφού πολύ καλά οχύρωσε τη Βιδίνη, επέστρεψε στη Βασιλεύουσα αβλαβής, ενώ στο πέρασμά του λεηλατούσε και κατέστρεφε όλα τα φρούρια των Βουλγάρων που εύρισκε μπροστά του.
Πλησιάζοντας στην πόλη των Σκοπίων ευρήκε πέρα απ’ το ποτάμι του Αξιού, αυτό που τώρα λέγεται Βαρδάριος, τον Σαμουήλ αμέριμνα να έχει κατασκηνώσει. Λεγόταν Νάξιος το ποτάμι αυτό που τώρα λέγεται Βαρδάριος, από τον Βάρδα τον Σκληρό που άλλαξε την παλαιά του κοίτη και τρέχει σ’ αυτήν που τώρα φαίνεται. Γιατί πιστεύοντας πως λόγω της πλημμύρας δεν θα μπορεί προς το παρόν τουλάχιστον να περαστεί ο ποταμός, είχε στρατοπεδεύσει απρόσεκτα. Όταν όμως ένας στρατιώτης βρήκε πέρασμα και πέρασε από ‘κει τον βασιλιά, ο Σαμουήλ αμέσως αιφνιδιάστηκε και έγινε καπνός, ενώ η σκηνή του και όλο το στρατόπεδο επέρασε στα χέρια των Ρωμαίων[4]. Ο Ρωμανός, ο γυιός του Πέτρου, του βασιλέως των Βουλγάρων, και του Βορίση αδελφός, που ονομαζόταν Συμεών με αλλαγή του ονόματος όπως και ο παππούς του, παρέδωσε στον βασιλιά την πόλη των Σκοπίων, εις την οποία είχε ταχθελί από τον Σαμουήλ ως κυβερνήτης. Κι’ ο βασιλιάς τον δέχθηκε για την καλή του την προαίρεση κι’ αφού τον έκαμε πατρίκιο και πραιπόσιτο, τον έστειλε ως στρατηγό στην Άβυδο.
[1] Ιωάννου Σκυλίτση, χρονογραφία,νεοελληνική μετάφραση του κώδικα της Μαδρίτης, σελ.391-392, εκδόσεις Μίλητος.
[2] Έδρα επισκοπής στον Δούναβη, στα βόρεια της Βουλγαρίας.
[3] Δυσεξήγητο το χωρίο: εις εν γαρ αγγείον παμπληθές ομιλούντες το Μηδικόν πυρ δια τούτου εσβένυον. Ο Θ. Κορρές διορθώνει το ομιλούντες στο σπανιώτατο ομιχούντες = ουρούντες και στηρίζει τη διόρθωση αυτή στην ιδίοτητα της αμμωνίας, και του διοξειδίου του άνθρακος που περιέχουν τα ούρα να απομονώνουν το οξυγόνο και να σβήνουν έτσι τη φωτιά.
[4] Η μάχη αυτή έγινε μεταξύ 1003 και 1004.
