Η Αξία και η Τύχη[1]
«Το πεζικό είναι ο βασιλιάς της μάχης», λένε οι στρατιωτικοί. «Η τιμιότης είναι ο βασιλιάς στη μάχη της ζωής», πρέπει να λέμε κι’ εμείς. Κι’ η ζωή είναι μάχη. Όποιος επιτύχει χωρίς μάχη, δεν είναι νικητής, είναι απλώς τυχερός.
Το πώς ο τίμιος, ο άξιος θα πάει μπροστά και θα νικήσει, είναι μεγάλο και πολύπλοκο πρόβλημα. Ο άξιος χρησιμοποιεί την αξία του και την αρετή του. Αυτό, είπαμε, είναι το πεζικό, το βασικό όπλο. Ναι, αλλά υπάρχουν κι’ άλλα όπλα. … Με αυτά ίσως θα νικήσουν τον ενάρετο, θα τον υπερφαλαγγίσουν και θα τον εξουδετερώσουν, γιατί αυτά τα όπλα ο άξιος άνθρωπος δεν ξέρει να τα χειρισθεί.
Κάθε μέρα βλέπουμε γύρω μας ανθρώπους να διακρίνονται, ν’ ανεβαίνουν, να φθάνουν στην κορυφή. Πολλοί απ’ αυτούς φθάνουν με όπλο την ακαταμάχητη εκείνη επιτηδειότητα, την ακούραστη, την ανεξάντλητη, την εφευρετική, την υποκριτική εκείνη ειλικρίνεια που ξέρει να εξαπατά και τους πιο έμπειρους. Σπρώχνουν, μεριάζουν, κλωτσούν, κολακεύουν, ποδοπατούν, τρέχουν (Θεέ μου, πόσο τρέχουν μέρα και νύχτα !) και τέλος, να τους που έφθασαν στην κορυφή χωρίς να έχουν αξία. «Ουκ εξ αρετής μάλλον ή κακουργίας η Προεδρία !», φώναζε από τότε, οργισμένος ο θαυμάσιος Γρηγόριος ο Νανζιανζηνός, αγανακτώντας για τις τέτοιες περιπτώσεις. Και προσθέτει: «ου των αξιωτέρων, αλλά των δυνατωτέρων οι θρόνοι !»[2].
Και όχι μόνο αυτό. Συμμαχούν μεταξύ τους και η «ιερή συμμαχία» τους, η ένδοξη και πανάθλια, ανέχεται και συγχωρεί τα πάντα, εκτός από την αξία και την αρετή.
Οι ανάξιοι και οι επιτυχίες τους
… Μην επιχειρήσετε να βράσετε το νερό πάνω από τους 100 βαθμούς. Δεν έχει 101, 102, 103. Μετά το 100, είναι όλα ίσα. Αυτό έλεγε ένας παλιός συγγραφέας για να προσθέσει: Έτσι συμβαίνει και με τους μεγαλοφυείς. Πάνω από ωρισμένη βαθμίδα, είναι όλοι το ίδιο. Η μεγαλοφυΐα είναι η χώρα των ίσων.
Κατά παράδοξο τρόπο, συμβαίνει το ίδιο και με το φαινόμενο εκείνων που φτάνουν ψηλά χωρίς να το αξίζουν. Εφ’ όσον έφθασαν εκεί χωρίς αξία, κανείς τους δεν είναι πιο ψηλά ή πιο χαμηλά. Αρχηγός ή κλητήρας, είναι όλοι ίσοι. Τους ισοπεδώνει όλους η κακή μέθοδος, η χρήση των «άλλων» μέσων. Ισοπεδώνονται λοιπόν όλα τα αξιώματα, γιατί ακριβώς τους αφήρεσε την σημασία τους την αρχική, η μέθοδος με την οποίαν αποκτήθηκαν. Γιατί η σημασία των αξιωμάτων είναι συνυφασμένη ηθικά με τον κανονικό και δίκαιο τρόπο καταλήψεώς των. Από τη στιγμή που δεν καταλαμβάνονται επάξια, χάνουν και τη σημασία τους – και άρα, μέσα σ’ αυτή την αποδυνάμωσή τους, ισοπεδώνονται.
Οπωσδήποτε, έφθασαν λοιπόν εκεί πάνω. Τί γίνεται ύστερα; Λίγοι απ’ αυτούς θα είναι τόσο έξυπνοι, ώστε να έχουν και λίγο χιούμορ[3] και να το πάρουν και λίγο στ’ αστεία. «Φθάσαμε εδώ, ας μην το λέμε ούτε του παπά! Τσιμουδιά τώρα και φρόνιμα».
____________________
[1] Μιχαήλ Στασινόπουλου, «Το πινάκιον φακής και ο νόμος των λύκων», Εστία
[2] Επιτάφιος εις Μ. Βασίλειον, κεφ. κς΄.
[3] Εκ της ελληνικής λέξεως «χυμός». Στην Ηλειακή διάλεκτο το τελικό «ς» μετατρέπεται σε «ρ», «χυμόρ» εξ ου και «χιούμορ». Πρόκειται για τον «χυμό» [το εκλεκτότερο μέρος] του αστεϊσμού, της εύθυμης διάθεσης.
