Περί δημοκρατίας[1]Η σημασία την οποία έχουν οι δημοκρατικοί θεσμοί για την αύξηση της δύναμης μιας «πόλις» αποδεικνύεται και από την αντίδραση της Σπάρτης, μετά την υπερίσχυση του Κλεισθένη και την προσπάθειά της να εγκαθιδρύσει στην Αθήνα ολιγαρχικό καθεστώς. Αυτό το καθεστώς χρησιμοποιούσαν οι Σπαρτιάτες, κατά την οικοδόμηση της ηγεμονίας τους σε άλλες πόλεις και οι ολιγαρχικοί, με την υποστήριξη της Σπάρτης κατείχαν ασφαλέστερα την αρχή. Επακολούθημα αυτής της πολιτικής ήταν η πρωτοστασία ή η συμβολή των Σπαρτιατών στην κατάλυση τυραννικών κυβερνήσεων και στην έξωση του Ιππία, με την προσδοκία να δουν και στην Αθήνα ένα ολιγαρχικό καθεστώς, που θα ήταν πρόθυμο να δεχτεί την ηγεμονία τους. Έπειτα όμως από την απροσδόκητη εξέλιξη των πραγμάτων και τις αποτυχημένες προσπάθειες του Κλεομένη αποφάσισαν, παρά την αντιτυραννική πολιτική που ακολουθούσαν, να αποκαταστήσουν τον Ιππία, επειδή η ύπαρξη τυραννικού καθεστώτος θεωρείται πηγή αδυναμίας για ένα κράτος. Συνακόλουθα οι Αθηναίοι θα τους υπάκουαν με προθυμία, ενώ αν μείνουν ελεύθεροι θα γίνουν ισοδύναμοι με αυτούς (Ηρόδοτος, V, 91.1).
Αλλά για την αποκατάσταση του Ιππία έπρεπε, εκτός από τη Σπάρτη να αποφασίσει και η πλειοψηφία των μελών της Πελοποννησιακής συμμαχίας, δεδομένου ότι μετά την αποτυχία της εκστρατείας που έγινε με πρωτοβουλία του Κλεομένη «κύριον είναι ό,τι αν το πλήθος των ξυμμάχων ψηφίσηται» (Θουκιδίδης, V, 31.1). Για τούτο το λόγο, αφού προσκάλεσαν από το Σίγιο τον Ιππία, συγκάλεσαν αντιπροσώπους των συμμάχων κρατών, τότε για πρώτη φορά (506/5). Στο συνέδριο εκείνο οι Σπαρτιάτες αναφέρθηκαν στην αχαριστία του αθηναϊκού δήμου, ο οποίος πρόσβαλε τον βασιλέα τους και συμπεριφέρθηκε σκαιότατα στους Βοιωτούς και τους Χαλκιδείς, διατύπωσαν φόβους ότι και άλλοι θα πάθουν τα ίδια, πράξεις που αποδείκνυαν ότι η έξωση του Ιππία υπήρξε εσφαλμένη ενέργεια, η οποία μπορούσε να επανορθωθεί με την αποκατάστασή του στην εξουσία. (Ηρόδοτος, V, 91).
Από τους αντιπροσώπους των συμμάχων μίλησε ο Κορίνθιος Σωσικλής. Αρχίζοντας το λόγο του χαρακτήρισε ως παραλογισμό την απόφαση των Σπαρτιατών να καταλύσουν «ένα ισοκρατικό πολίτευμα» και να επιβάλουν τυραννίδα που είναι το «αδικώτερον…και μιαιφονώτερον» σύστημα. Και συνέχισε: «Αν νομίζετε ότι είναι χρήσιμο να κυβερνώνται οι πόλεις από τυράννους πρώτα να εγκαταστήσετε τύραννο σεις οι ίδιοι στην πόλι σας. Αλλά σεις που δεν έχετε πείρα τυραννίας και λαμβάνετε κάθε προφύλαξη για να μην εγκατασταθεί στη Σπάρτη θέλετε να την εισαγάγετε στους συμμάχους. Αν είχατε την ίδια πείρα του πράγματος με μας θα είσαστε σε θέση να σχηματίσετε ορθότερη γνώμη από αυτή που έχετε τώρα». Στη συνέχεια του λόγου του αναφέρεται στην κατάσταση της Κορίνθου την περίοδο της τυραννίας των Κυψελιδών. Από αυτούς ο Κύψελος αφού ανάτρεψε τους Βακχιάδας εξόρισε πολλούς Κορίνθιους «πολλούς δε χρημάτων απεστέρησε», και ο γιος του Περίανδρος, που τον διαδέχθηκε δολοφόνησε, κατά σύμβουλή του Θρασύβουλου, τους υπερόχους των αστών…και "πάσαν κακότητα εξέφαινε ες τους πολιήτας". Τελειώνοντας το λόγο του ο Σωσικλής παρότρυνε τους Λακεδαιμονίους «μη κατιστάνει τυραννίδας ες τας πόλις» (Ηρόδοτος, V, 92). Με τον Σωσικλή συμφώνησαν και οι άλλοι σύμμαχοι και οι Σπαρτιάτες αναγκάσθηκαν να παραιτηθούν από τα σχέδιά τους. Ο Ιππίας αφού γύρισε στο Σίγειο "παν χρήμα εκίνεε, διαβάλλω ντε τους Αθηναίους προς τον Αρταφρένεα και ποιέων άπαντα όπως αι Αθήναι γενοίατο υπ’ εωυτώ τε και Δαρείω" (Ηρόδοτος, V, 96).
__________________________
[1] Άννα Ραμού-Χαψιάδη, «Από τη φυλετική κοινωνία στην πολιτική», εκδόσεις Καρδαμίτσα, 1982
