Η ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Η ΕΙΣ ΑΥΤΗΝ ΠΙΣΤΙΣΗ αστρολογία από των Αλεξανδρινών χρόνων διεδόθη εις την Ελλάδα διά των Στωϊκών, οίτινες, δεχόμενοι την ταυτότητα Θεού και φύσεως, εθεώρουν τα άστρα θείας φύσεως και επίστευον ότι συμπάθεια και σχέσις υπάρχει μεταξύ των ουρανίων σωμάτων και της γης και των επ’ αυτής σωμάτων. Εντεύθεν προϊόντος του χρόνου επίστευσαν πολλοί ότι τα άστρα επιδρώσι επί τον βίον των ανθρώπων, την περαιτέρω ευτυχίαν ή δυστυχίαν αυτού κανονίζοντα. Υπήρχον λοιπόν πολλοί βεβαιούντες ότι εκ της θέσεως των ζωδίων, και μάλιστα των πλανητών, αλλά και εκ των διαττόντων ακόμη αστέρων ηδύναντο να προϊδωσι το μέλλον τινός, και δη την διάρκειαν της ζωής του, τα προτερήματα ή ελαττώματά του, τα μέλλοντα να συμβούν κατά τον βίον του, ασθενείας π.χ., αν θα ευτυχήσει ή όχι και τα τοιαύτα, προς τούτοις, αν θα υπανδρευτεί, αν κατά την δίκην θα κερδίσει ως και πολλά άλλα.
Η πίστις ότι η ημετέρα ζωή εξαρτάται εκ των ουρανίων σωμάτων απετέλει ίδιον κλάδον μαντικής, την α σ τ ρ ο μ α ν τ ε ί α ν, ήτις εκαλείτο και γ ε ν ε θ λ ι α λ ο γ ί α ή γ ε ν ε θ λ ι α λ ο γ ι κ ή (τέχνη) διότι κυρίως χρήσις αυτής εγίνετο κατά την γενέθλιον ώραν. Επίστευον δ’ εις την γενεθλιαλογία ουχί μόνον απλοί πολίται, αλλά και βασιλείς ακόμη. Ο Μανουήλ π.χ. Κομνηνός ο ευνοήσας τας αστρονομικάς σπουδάς και ιδιαιτέραν αγάπην δείξας προς την αστρολογίαν, επί τη γεννήσει του υιού του Αλεξίου ου μόνον απετάθη εις τους αστρολόγους, διά να μάθη την μέλλουσαν τύχην του τέκνου του, αλλά και, κατά τον Νικήταν Χωνιάτην, « τας πλείστας και μεγίστας των πράξεων ην ταις των άστρων περιπλοκαίςκαι ταις τοιαίσδε θέσεσι και κινήσεσι επανατιθείς», περί δε του Ισαακίου Γ΄Αγγέλου λέγεται ότι ουδέ βήμα έκαμνε χωρίς να συμβουλευθή τους αστρολόγους.
Υπήρχον λοιπόν τότε οι βεβαιούντες ότι εγενήθη τις υπό αγαθόν αστέρα και επομένως θα ευτυχήση, όπως αντιστρόφως ότι υπό δυσμενή αστέρα εγενήθη και θα είναι δυστυχής, περιεφέρετο μάλιστα και αρά τότε «ουαί τω άστρο σου», κατήντησε δε και η λέξις αστρικόν να σημαίνη την τύχην καθ’ όλου, αντιλήψεις, αίτινες και σήμερον έτι σώζονται, αφ’ ου και σήμερον πιστεύεται ότι εγενήθη τις « σε καλό ή κακό άστρο», ότι «το αστρικό του το ‘χει» ή «το ζούδιό του το ‘χει» ή «η πλανέτα του ή το πλανέτο του το ‘χει», ά ζ ο υ δ ο ς δε εν Κρήτη και αλλαχού και κ α κ ό ζ ο υ δ ο ς εν Σικίνω λέγεται ο δυστυχής.
Άξιον δε σημειώσεως είναι ότι οι αστρολόγοι ηρωτώντο ου μόνον περί της τύχης του παιδίου, μετά την γέννησιν αυτού, αλλά και προ αυτής, οπότε επεζητείτο να γνωσθεί το γένος του γενηθησομένου, αφ’ ου ως διισχυρίζοντο, η ώρα της συλλήψεως ώριζε και το γένος του τεχθησομένου.
Εννοείται ότι δια τα τοιαύτα διεμαρτύροντο οι πατέρες της εκκλησίας λέγοντες «ότι ουκ έστι της αστρονομίας έργον από των άστρων ειδέναι τους τικτομένους». Ως δ’ είναι φυσικόν, οι περί του γένους του γεννηθησομένου ερωτώμενοι αστρολόγοι ήρχοντο εις δύσκολον θέσιν, διά να είναι δ’ ασφαλείς, εφρόντιζον άλλο εις άλλους των οικείων να προλέγωσι το γένος αυτού.
Είπον μικρόν ανωτέρω ότι η τύχη του αρτιγέννητου προελέγετο εκ της θέσεως των πλανητών εν τω ζωδιακώ κύκλω κατά την ώραν της γεννήσεώς του. Το αυτό επιστεύετο ότι ίσχυε και κατά τα γενέθλια μιάς πόλεως. Και τότε δήλα δη εγίνετο θ ε μ ά τ ι ο ν , όπως κατωτέρω θα είπωμεν, και εζητείτο να γνωσθή, αν η νεοϊδρυθείσα πόλις θα ζήση επί πολλά έτη π.χ. ως συνέβη με την Κωνσταντινούπολιν, οπότε ο Μ. Κωνσταντίνος διέταξε τον αστρολόγον Ουάλεντα να προείπη το μέλλον αυτής.
Οι αστρολόγοι, εννοείται, δεν περιωρίζοντο μόνον εις τας ανωτέρω προρήσεις, αλλά, ως ανωτέρω εσημειώθη, προέλεγον προς τούτοις επαναστάσεις εθνών και πράξεις βασιλέων και κηρύξεις πολέμων και αλώσεις πόλεων και αιχμαλωσίας και φόνους ανθρώπων και λοιμούς, λέγεται δε και περί Μανουήλ του Κομνηνού, ότι, όταν ο στόλος του υπό τον Κωνσταντίνον Άγγελον επρόκειτο να πλεύσει κατά της Σικελίας, ηρώτησε πρώτον τους αστρολόγους περί της εκβάσεως της εκστρατείας.(…)
_____________________________________
Φαίδωνος Κουκουλέ « Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός» τόμος Α΄ ΙΙ, σελ. 139-142, εκδόσεις Παπαζήση.
