Ημερολόγια

Σκέψεις κι εντυπώσεις του Άγγελου Σικελιανού κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του με τον Νίκο Καζαντζάκη, το 1914, στο Άγιον Όρος. Στο Αγιορείτικο Ημερολόγιο «η «μυστική συμβίωση με το Παν» είναι διάχυτη σε κάθε σελίδα του ημερολογίου. Υπερευαίσθητες, οι αισθήσεις σκιρτούν στο παραμικρό ερέθισμα: στη δροσιά του νερού, στη μυρωδιά του δεντρολίβανου, στους πιο διαφορετικούς ήχους (χαρούμενο σήμαντρο, σφυράκι του ηγούμενου, κόχυλας του ρώσικου μοναστηριού…). Το κάθε δέντρο, το κάθε φυτό είναι μήνυμα: το έλατο, η λεύκα, το κυπαρίσσι, η βαλανιδιά, ο κισσός, ο άγριος μενεξές, η δάφνη … «Βαθύτατο μουσικό κάλεσμα της ζωής», η τέλεια ταύτιση με τα στοιχεία, η πανθεϊστική έξαρση του ποιητή, είναι συναφής με την αρχαιολατρία του και τη χριστιανική του αντίληψη…. Η Ποίηση έχει μυσταγωγικό χαρακτήρα κι ο Ποιητής είναι ιεροφάντης…».
(Απόσπασμα από την εισαγωγή στο Αγιορείτικο Ημερολόγιο της Ιωάννας Κωνσταντουλάκη-Χάντζιου.)

Αγιορείτικο Ημερολόγιο

Ο Νύσσης Παΐσιος, πιστεύει στην αιωνιότητα.
Η Δευτέρα Παρουσία δείχνει την κατεύθυνση προς την αθανασία (κατ’ αυτόν) ταχύτερα.

Η ανακομιδή αγίων λειψάνων γίνεται όταν μόνο ένας καλόγερος ή ιερέας ή ενάρετος άνθρωπος ονειρευθεί.

(Πηγαίνοντας κανείς σύμφωνα με τη φύση, είν’ εύκολο να σταματήσει. Γι’ αυτό μόνο είναι και το δυσκολότερο να την ακολουθήσουμε.)
Το πρόβλημα του έρωτα.

Μονή του Διονυσίου. Ανεβαίνομε απ’ τον αρσανά με το Νύσσης. Λαγκαδιά. Ο αέρας καταχνιασμένος χιμάει μέσαθε.
Μπαίνομε. Η στοά. Οι τοιχογραφίες της στοάς. Η Αποκάλυψις.

Τράπεζα Διονυσίου: Η Σύναξις των Ασωμάτων. Φωτεινός χορός.
Ο Ιησούς στη μέση, δωδεκαετής, παιδί. Όλοι με πυρά μαλλιά, φωτοστέφανα χρυσά,
χρυσές φτερούγες, χρυσά πετραχήλια και ζώνες.
Φωτεινότερο από θερισμό σταχυών σε ηλιοβασίλεμα καλοκαιρινό.
Οι χιτώνες τους είναι λευκοί, πού και πού αχνά φλογάτοι.

Απάνου απ’ τη χρυσή ρομφαία (;) του ήλιου στο πέλαγο όταν βασιλεύει.
Θάμα.

Το πρόσωπο του Ιησού στη Σύναξη των Ασωμάτων.
Μεγάλο, φωτεινό μέτωπο, φρύδια κυρτά, μικρό πρόσωπο.

Στη μέση η στιά. Βράζει ένας αμφορέας νερό για να ζεσταίνουν οι γέροι το κρασί τους.

Ο Βύθιος Δράκων.

Η Αγία Τριάς της Τραπέζης του Διονυσίου.
Σηκός.
Τρεις άγγελοι αριστερά, μεταξύ του πρώτου και μεσαίου αγγέλου ο Ιωσήφ, και μεταξύ του μεσαίου και τρίτου (δεξιά) το κεφάλι της Παναγίας. Οι άγγελοι έχουν πυρρή κόμη, όπως της συνάξεως των Ασωμάτων.

Ο δεξιά σηκός είναι οι Παίδες εν τη Καμίνω.

Απ’ τη λαγκάδα αεροπόταμος χιμάει- στου Διονυσίου εδώ είν’ αεροπόταμος, όταν φυσάει η λαγκάδα τρέμει το μοναστήρι, παίρνει τις βάρκες κτλ.

Κίνησις των αγγέλων miniature.
Οι άγγελοι κρατώντας την εικόνα του Ιησού, καθώς ο κολυμπιστής που πιάνεται στη θάλασσα από βάρκα κι εμπιστεύεται στα χέρια του το σώμα του και σηκώνεται λοξά.

«Έξελθε ψυχή και κρίνον κατ’ αξίαν.» Miniature. Η ψυχή σα βρέφος βγαίνει από το στόμα. Άγγελος, με μία ορμή φτερούγας αντίστροφη, όλη δύναμη, την παίρνει απ’ τα δύο χέρια, μαζί πιασμένα απ’ το σφυγμό. Τριγύρω μοναχοί μαζεμένοι και φοβισμένοι βλέπουνε. Στο κεφάλι ένας σκύβει με δέος και προσοχή, λοξοβλέπει ο δεξιά μοναχός (ο πρώτος, οι άλλοι σφιγμένοι απάνω του).

Κι η πέρδικα η κοκκινοπόδαρη στο βράχο απάνου λυγιστά επροβόδα.
Όλος ο νους μου ανάπνεε ρόδα.

Ο γυμνός βράχος (η καθαρή εκδήλωση της αγνής στο γυμνό βράχο διάθεσης).

Ήδη αναπαράγω το μοναστήρι του Διονυσίου.
Το κοιμητήρι. Ο τάφος του Αγίου Νήφωνος. Οι τάφοι εμπρός στη θάλασσα.
Η λαγκάδα χύνει ποταμό τον αέρα. Οι σβιλάδες θερίζουν κάτου το πέλαγος. Το κοίταγμα του έξω κόσμου από τ’ Άγιον Όρος.
Η εσωτερική δύναμη του έξω κόσμου ορατή.
______________________________________________

Άγγελου Σικελιανού « το Αγιορείτικο Ημερολόγιο», εισαγωγή- φιλολογική επιμέλεια Ιωάννα Κωνσταντουλάκη-Χάντζιου, Ακαδημία Αθηνών, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα 1988.