το «πολυτιμότερο πετράδι» τσι Κύπρου[i]Τίποτε τόσο δεν τιμά την Κύπρο, δεν τη δοξάζει, δεν τη συμβολίζει πλαστικά και ζωντανά, όσο το βασιλόπουλο της Κύπρου, ο Κυπρίδημος, μέσα στη μεγάλη μας, την αθηναϊκή και την πανελλήνια εποποιΐα των νεώτερων καιρών που μας έδωκε με τ’ όνομα του Κορνάρου, η Κρήτη :
Κ’ ήτανε το Ρηγόπουλο, τσι Κύπρος ο πετρίτης
κ’ ήλαμπε ως λάμπει ο Αυγερινός κι ως φέγγει Αποσπερίτης.
Ο Κυπρίδημος είναι «ο θησαυρός τσι δύναμης και της αντρειάς το πλούτος». Με τον Αθηναίο Ερωτόκριτο και με τον Κρητικό Χαρίδημο :
Ρωτόκριτος, Χαρίδημος και ο Ρήγας Κυπριώτης
είναι καθρέφτες της αντρειάς και παίνεμα της νιότης.
Στους βροντερούς και τους αστραφτερούς αγώνες του κονταροχτυπήματος που συγκεντρώνει στο φόρο της Αθήνας τα βασιλόπουλα και τους αφεντάδες από τους κυριώτερους τόπους της ελληνικής γης, τρεις είναι οι εκλεκτοί της νίκης, και στα πρόσωπά τους φανερώνεται, στους καιρούς που ξετυλίγεται το εμπνευσμένο έπος, η σημασία, υπέροχη, των τριών ιστορικών κέντρων που λέγονται Αθήνα, Κρήτη, Κύπρος. Της Κύπρου το Ρηγόπουλο καταβάλλει αράδα, αράδα πόσους άρχοντες ιπποτικούς, το Φιλάρετο της Μεθώνης, το Δημοφάνη της Μυτιλήνης, τον Αντρόμαχο από τ’ Ανάπλι, το Νικόστρατο της Μακεδονίας, τον Πιστόφορο του Βυζαντίου. Κρητικός και Κυπριώτης αντιπροσωπεύουν τα δύο πολυτιμότερα πετράδια, τα δύο βασίλεια, ενετοκρατημένα, μα πάντα με την ελληνική ψυχή τους αθάνατη. Εξαιρετικά η αντρειοσύνη του Κυπρίου ιππότη τονίζεται, και ύστερ’ από αγώνα πεισματωδέστατο, κατορθώνει να τον νικήση, μα χωρίς καθόλου να τον ταπεινώση, ο Αθηναίος ήρωας πρωταγωνιστής της δραματικής εποποιΐας.
Σήμερα ο Κυπρίδημος πρόβαλε, με την ιπποτική του καρδιά πάντα, βαριά χτυπημένος από το χρόνο, «το μοχθηρό θεό που αλλοιώνει τα πάντα», κατά τον ποιητή. Τη βασιλική του περικεφαλαία που είταν απάνου της ζωγραφισμένο αμάξι με τον Έρωτα δεμένο και συρμένο κατά γης αποπίσω του, έμβλημα της δύναμης, ανοιχτομάτας, που νικά το τυφλό πάθος, την παράτησε στα ψαξίματα των ιστορικών του περασμένου και στα τραγουδήματα της ποιητικής φαντασίας. Λευκή σημαία κρατεί που κυματίζει σαν τη θάλασσα και χτυπά σαν την καρδιά με μια λέξη απάνου της γαλαζοκέντητη, μαζί και σάλπισμα κ’ ερωτικό τραγούδι : ΕΝΩΣΙΣ. Ας μου συγχωρηθή να σταματήσω μια στιγμή επάνω στη λαχταριστή λέξη, μαζί ερμηνευτής, υμνητής κ’ ευχέτης, με τους στίχους τούτους, αποσπασμένους από το «Τραγούδι των εφτά νησιών» που ακούστηκε προ είκοσι χρόνων όταν τα παιδιά των Ιονίων πανηγύριζαν εδώ την επέτειο της ενώσεώς των με την ελεύθερη Ελλάδα :
Του κάκου ο ξένος με λογής δολώματα και βρόχια
και μάγια μας τραβά.
Από της γης τους θησαυρούς, Μάννα, η δική σου φτώχια
στοιχίζει πιο ακριβά.
Παρά του ξένου φόρεμα κι αρχοντικό στεφάνι
με λάμψη περισσή,
κάλλιο, ω Μητέρα, να είμαστε σαν τα χορτάρια, φτάνει
να μας πατάς Εσύ.
Εμείς το πίνουμε το φως απ’ τα δικά σου μάτια
που είν’ ήλιος της αυγής.
Και του κορμιού σου τάχραντου τ’ αχώριστα κομμάτια,Μητέρα, είμαστ’ εμείς.
