Η πλεονεξία ταυτόσημη με την ειδωλολατρεία[1]Οράτε και φυλάσσεσθε από πάσης πλεονεξίας[2]
Αιεί προτροπή του Ιησού, αγαπητοί μου φίλοι, ητιολογημένη στο βραχύβιο της ανθρώπινης ζωής, όταν κάποιος από τον όχλον τον παρεκάλεσε να προτρέψη τον αδελφό του να μην τον αποκληρώση από την πατρική περιουσία[3].
Μια προτροπή προς αποφυγήν της πλεονεξίας, που είναι τόσο επίκαιρη στην άπληστη εποχή μας, που κύριο χαρακτηριστικό της είναι η απόκτηση χρήματος και περισσότερων υλικών αγαθών με οποιοδήποτε τίμημα.
Η καλλιέργεια ινδικής κάναβης, που ανεκαλύφθη αυτές τις μέρες στα Ζωνιανά, που έσπερνε και σπέρνει τον λευκό θάνατο και καταδικάζει σ’ αυτόν χιλιάδες νέες υπάρξεις, πριν ακόμα προλάβουν να δημιουργήσουν και να χαρούν στην ζωή, καθιστά ακόμη πιο επίκαιρη την ρήση του Ιησού «οράτε και φυλάσσεσθε από πάσης πλεονεξίας».
Την προτροπή του αυτήν ο Ιησούς θα την καταστήση εναργεστέρα με την παραβολήν του άφρονος πλουσίου.
Οι αγροί του απέδωκαν τα πολλαπλάσια των όσων ανέμενε. Γύρω του ασφαλώς όπως σε κάθε κοινωνία υπήρχαν άνθρωποι που τους ταπείνωνε η ένδεια και η πείνα. Όμως το μόνον μέλημα του μεγαλοκτηματία, η μόνη σκέψη, που βασανιστικά τον τυραννούσε ήταν το πού θα αποθηκεύση την εσοδεία του: «Τί ποιήσω ότι ουκ έχω πού συνάξω τους καρπούς μου[4]». Και εύρε την λύση: «Καθελώ μου τας αποθήκας και μείζονας οικοδομήσω και συνάξω εκεί πάντα τον σίτον και τα αγαθά μου[5]». Όμως τα σχέδια του ανδρός δεν σταμάτησαν εκεί. Προεξόφλησε και την μακροζωΐαν του: «Ψυχή έχεις πολλά αγαθά κείμενα εις έτη πολλά. Αναπαύου, φάγε, πίε, εφραίνου[6]».
“Dummheit ist ein gefahrliches Feind des Guten als Bosheit[7]”. Ο άνθρωπος που τιμήθηκε – από τον Θεό – δεν κατενόησε, έμοιασε με τα «άλογα» [βουβά] ζώα[8] διαπιστώνει ο ποιητής του 49ου ψαλμού, ενός ψαλμού που ανήκει στην σοφιολογική Γραμματεία του Ισραήλ[9]. Και αυτή η «βλακεία» χαρακτηρίζει τον πλούσιο. Και η απάντηση του Ιησού στην θηριώδη του ύβριν: «Άφρων ταύτη τη νυκτή την ψυχήν σου απαιτούσιν από σου οίδε ητοίμασας τίνι έσται[10]».
«Τι αν είποιμεν όταν οφείλοντες είναι άγγελοι και υιοί Θεού μηδέ το άνθρωποι είναι διατηρώμεν ; Το γαρ αρπάζειν και πλεονεκτείν ου της ανθρώπων ημερότητος, αλλά της των θηρίων ωμότητος[11]», κηρύσσει ο Ιερός Χρυσόστομος. Και ο Ιησούς προτρέπει: «Μή θησαυρίζετε υμίν θησαυρούς επί της Γης όπου σης και βρώσις αφανίζει και όπου κλέπται διορύσσουσιν και κλέπτουσιν. Θησαυρίζετε δε υμίν θησαυρούς εν ουρανώ όπου ούτε βρώσις αφανίζει και όπου κλέπται ου διορύσσουσιν ουδέ κλέπτουσιν[12]».
Συχνά, ανεβαίνοντας την οδόν Νίκης συναντώ μια γιαγιά να κάθεται στο πεζοδρόμιο, τυλιγμένη σ’ ένα φθαρμένο μποξά και να ζητιανεύη.
Μια φορά απετόλμησα να την ερωτήσω:
- «Γιαγιά μου δεν έχεις σύνταξη ;»
- «Έχω», μου λέγει «300 € το μήνα. Τί να κάμω με 10 € την ημέρα ; Να φάγω ; Να πληρώσω το νοίκι μου ; …» και αναλύθηκε σε δάκρυα. «Φτωχή μου γριούλα» είχε γράψει κάποτε στην «Σπίθα» ο πρ. Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος Καντιώτης, όταν έμαθε ότι μια γιαγιούλα, άγνωστή του, είχε πεθάνει από την πείνα. «Πέθανε από την πείνα η δύστυχη γρηούλα ενώ γνώες και γεράκια καταβροχθίζουν το παν, οχούμενοι όχι βέβαια επ’ αστράβης, αλλά μεταφερόμενοι με πολυτελή οχήματα».
Αγαπητοί μου φίλοι !
Σταθήτε μπρος στον πόνο του περιθωριοποιημένου ανθρώπου, μπρος στην απόγνωση της φτώχιας του. Οράτε και φυλάσσεσθε από της απανθρώπου πλεονεξίας. Μην γίνεσθε «ειδωλολάτρες». Η πλεονεξία είναι ταυτόσημη με την ειδωλολατρία. Μην γίνεσθε δούλοι του πλούτου. Γίνετε δότες ! Όχι αχόρταγοι λήπτες. Ακούστε την φωνή του Παύλου, ότι μακάριον εστίν μάλλον διδόναι ή λαμβάνειν.
_________________________
[1] Το κήρυγμα αυτό του Αρχιμανδρίτη π. Σάββα Δαμασκηνού εκφωνήθηκε από άμβωνος την Κυριακή 2 Δεκεμβρίου 2007 στον Άγιο Βασίλειο Εξαρχείων.
[2] Λουκά, 12, 15α
[3] Λουκά, 12, 13. πρβλ. Rudolf Bulkmann, “Geschichte der Synoptischen Tradition”, σ. 360
[4] Λουκά, 12, 17β
[5] Λουκά, 12, 18
[6] Λουκά, 12, 19
[7] Dietrich Bonhoeffes, Widerstand und Ergebung, σ. 16, Munchen, 1977
[8] Ψ. 49, 13
[9] Ιδ. Hermann Gunkel, Psalmen, σ. 209
[10] Λουκά, 12, 20γ
[11] Ιωάννου του Χρυσοστόμου, εις Ματθ. Ομιλία ΚΑ΄, Mg PG 57, 300
[12] Ματθαίου, 6, 19-20
