Μικρά κείμενα (*)
Η στωική αντίληψη για τον θάνατο
Σύμφωνα με την άποψη του Επίκτητου για τη ζωή, ακόμα και η τελική σκηνή μας ίσως να έχει κάτι το ιδιαίτερο να μας προσφέρει. Αντί να φοβάσαι τον θάνατό σου, ο Επίκτητος υποστηρίζει ότι πρέπει «να τον κάνεις δόξα σου, ή μια ευκαιρία για ‘σένα που θα δείξει στην πράξη τι είδος προσώπου είναι ο άνθρωπος ο οποίος συμμορφώνεται με τη θέληση της φύσης»(1). Αφού επισημάνει ότι «δεν μπορώ να αποφύγω τον θάνατο», ο Επίκτητος ρωτά ρητορικά: «αντί να αποφύγω τον φόβο του θανάτου, θα πεθάνω μέσα στη θλίψη και τον τρόμο ;»(2). Αποδεχόμενος το αναπόδραστο του θανάτου ο φιλόσοφος ελευθερώνει τον εαυτό του για να εστιάσει το ενδιαφέρον του στη διατήρηση της ειρήνης του νου του. Όταν εξετάζει την θνητότητά του, ο Επίκτητος ελπίζει πως «ας με βρει ο θάνατος τη στιγμή που δεν θα φροντίζω τίποτε άλλο παρά την προαίρεσή μου, για να είμαι απαθής, ανεμπόδιστος, χωρίς εξαναγκασμούς, ελεύθερος»(3)
(*) Μαρκ Κουζνέφσκι & Ρόναλντ Πολάνσκυ, Βιοηθική, σ. 453, εκδόσεις Τραυλός, Αθήνα 2007
(1) Διατριβαί ΙΙΙ.20.13
(2) Διατριβαί Ι.27.9-10
(3) Διατριβαί ΙΙΙ.5.7
