Το BRexit ανά τους αιώνες*
Στον XV αιώνα, η Αγγλία είταν ένα μικρό κράτος με 3,5 – 4 εκατομμύρια
κατοίκους. Την πρώτη θέση στην Ευρώπη την κατείχαν η Γαλλία και η Ισπανία – δύο
δυνάμεις που είχαν συμπληρώσει ως την αρχή του XVI αιώνα την
εδαφική τους συγκρότηση και αριθμούσαν η πρώτη ως 15 και η δεύτερη ως 10
εκατομμύρια κατοίκους. Οι διεθνείς συνθήκες βοηθήσανε στον XVI αιώνα την
Ισπανία να καταλάβει την πρώτη θέση.
… Απ’ τα 1516, βασιλιάς της Ισπανίας έγινε ο νεαρός Κάρολος
Α΄, εγγονός των βασιλιάδων της Ισπανίας του Φερδινάνδου και της Ισαβέλλας των
Καθολικών, που είχαν ενώσει την Ισπανία. Απ’ την πλευρά του πατέρα του, του
αρχιδούκα της Αυστρίας, ο Κάρολος είταν επίσης εγγονός του αυτοκράτορα της Γερμανίας
Μαξιμιλιανού Α΄ των Αψβούργων. Ύστερα απ’ το θάνατο του Μαξιμιλιανού, οι γερμανοί
πρίγκιπες εκλέξανε τον Κάρολο αυτοκράτορα της Γερμανίας. … Για τον Κάρολο Α΄
(σαν αυτοκράτορας της Γερμανίας έγινε Κάρολος Ε΄), που κυβερνούσε συγχρόνως την
Ισπανία, τη Γερμανία, την Ιταλία και τις υπερπόντιες χώρες, λέγανε πως στις κτήσεις
του δε δύει ποτέ ο ήλιος. Και πραγματικά οι κτήσεις αυτές αποτελούσαν μια
τεράστια, άγνωστη ως τότε στην Ευρώπη, παγκόσμια αυτοκρατορία.
…
Ο Κάρολος Ε΄ ονειρευόταν … να υποτάξει την Αγγλία στην
πολιτική της Ισπανίας και της Αυτοκρατορίας, παντρεύοντας το γιό του Φίλιππο με
τη βασίλισσα της Αγγλίας Μαρία. … Ο Ισπανός πρέσβυς στο Λονδίνο Ρενάρ έλαβε
σχετικές οδηγίες. Παρ’ όλες τις μηχανοραφίες και τις ραδιουργίες του πρέσβυ της
Γαλλίας, που πήρε μυρουδιά του σχέδιο και προσπαθούσε με κάθε τρόπο να το
ματαιώσει, η Μαρία αποδέχτηκε μ’ ευμένεια την πρόταση του Καρόλου. Μπορούμε να
φανταστούμε το φόβο και την αγανάχτηση των πολιτικών αντρών της Αγγλίας όταν
μάθανε απ’ το γάλλο πρέσβυ τις μηχανοραφίες του Καρόλου. Η Ισπανία είταν τότε ο
πιο επικίντυνος αντίζηλος των άγγλων εμπόρων και των άγγλων ευγενών, που κάνανε
εμπόριο μαλλιά και τσόχες και τριγυρνούσαν κιόλας σ’ όλες τις θάλασσες. Δεν μπορούσαν
όμως ν’ αντιδράσουν στις επιθυμίες της βασίλισσας. Ούτε και η παράκληση της Βουλής
των Κοινοτήτων που εκλιπαρούσε ευσεβάστως τη βασίλισσα να μην ξεχνάει τα
συμφέροντα του λαού της και να μη γυρεύει σύζυγο έξω απ’ τα σύνορα της πατρίδας,
δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα. Η Μαρία αποφάσισε σώνει και καλά να δώσει το χέρι
και την καρδιά της στο Φίλιππο. Η γαμήλια όμως συνθήκη, που τη συντάξανε οι
υπουργοί της βασίλισσας είταν ουσιαστικά μια αληθινή ήττα για τον Κάρολο. Σύμφωνα μ’ αυτή τη συνθήκη, ο Φίλιππος
αναλάβαινε την υποχρέωση να σέβεται τους αγγλικούς Νόμους, δεν έπρεπε να
παρασύρει την Αγγλία στον ισπανογαλλικό πόλεμο και σε περίπτωση θανάτου της βασίλισσας
Μαρίας, έχανε το δικαίωμα να κυβερνήσει το κράτος. Με μια λέξη, παρά τον
υπερήφανο τίτλο του βασιλιά της Αγγλίας, ο Φίλιππος έμεινε μονάχα «σύζυγος της βασίλισσας».
Όταν στα 1558, πέθανε η Μαρία, οι Άγγλοι ξέχασαν απλούστατα το «βασιλιά» τους.
Έτσι όλα τα σχέδια του Καρόλου Ε΄ γκρεμίστηκαν. Κι αυτός ο ίδιος
αναγκάστηκε να παραιτηθεί απ’ το θρόνο του και να κλειστεί σε μοναστήρι.
Ύστερ' απ' την παραίτηση του Καρόλου, η "αυτοκρατορία" του διαλύθηκε.
* Απόσπασματα απ’ την «ιστορία της διπλωματίας» του Β. Ποτέμκιν,
σ.σ. 200 και 204-205, εκδόσεις Γκοβόστη, σε μτφ Σ. Πρωτόπαπα
