 |
| έτσι κι αυτοί, κουβαλώντας μαζί τους σάκους γεμάτους συμφωνητικά και συμβόλαια, σαν δεσμά εναντίον της Ελλάδας |
Όπως η Πυθία, τον καιρό των μηδικών πολέμων, είπε στους Αθηναίους ότι ο θεός τους έδωσε ξύλινο τείχος, κι εκείνοι άφησαν τη γη, την πόλη και τις περιουσίες τους και κατέφυγαν στα πλοία για να διαφυλάξουν την ελευθερία τους, έτσι και σ' εμάς ο θεός δίνει ξύλινο τραπέζι, πήλινο πιάτο και τραχύ μανδύα, αν θέλουμε να ζήσουμε ελεύθεροι.
Μην περιμένεις να σου επιτεθεί το ιππικό (1)
ούτε άμαξες στολισμένες με κέρατο και ασήμι, που τις φτάνουν και τις ξεπερνούν οι γοργοπόδαροι τόκοι. Πάρε έναν γάιδαρο, όποιον νά 'ναι, ή ένα απλό άλογο, και φύγε να γλιτώσεις από τον εχθρό και τύραννό σου, τον δανειστή, που δεν ζητά γην και ύδωρ όπως ο Μήδος, αλλά θίγει την ελευθερία σου και βάζει πωλητήριο στην αξιοπρέπειά σου. Και αν δεν του δίνεις, σε ενοχλεί. Αν έχεις, δεν παίρνει. Αν πουλήσεις, ρίχνει την τιμή. Αν δεν πουλήσεις, σε αναγκάζει. Αν τον πας στο δικαστήριο, προσπαθεί να επηρεάσει την έκβαση της δίκης. Αν του ορκίζεσαι, σε προστάζει. Αν πας στην πόρτα του, την κρατάει κλειστή. Και αν μείνεις στο σπίτι σου, στήνεται στο κατώφλι και σου βροντά αδιάκοπα ...
Σε τί ωφέλησε ο Σόλωνας τους Αθηναίους απαλλάσσοντάς τους από την υποθήκευση του σώματος και της ελευθερίας τους ; Οι οφειλέτες είναι δούλοι όλων των δανειστών τους - ή μάλλον ούτε καν δικοί τους ... Είναι δούλοι δούλων αναιδών και βάρβαρων και βάναυσων, καθώς οι διάπυροι τιμωροί και δήμιοι, που, όπως λέει ο Πλάτωνας (2), περιμένουν τους ασεβείς στον Άδη. Μετατρέπουν την αγορά σε κολαστήριο για τους δύσμοιρους οφειλέτες, σαν όρνεα τους κατακρεουργούν και τους κατασπαράζουν "βυθίζοντας το ράμφος τους στα σωθικά τους" (3), και σας άλλους Ταντάλους τους εμποδίζουν να γευτούν τους καρπούς του δικού τους τρύγου και θερισμού. Όπως ο Δαρείος έστειλε τον Δάτι και τον Αρταφέρνη εναντίον της Αθήνας για όσους θα έπιαναν αιχμάλωτους, έτσι κι αυτοί κουβαλώντας μαζί τους σάκους γεμάτους συμφωνητικά και συμβόλαια, σαν δεσμά εναντίον της Ελλάδας, την οργώνουν από πόλη σε πόλη και σπέρνουν όχι ωφέλιμο καρπό όπως ο Τριπτόλεμος (4), αλλά χρέη, που πολλά βάσανα φέρνουν και πολλούς τόκους, και που δύσκολα ξεριζώνονται, ενώ οι βλαστοί τους περικυκλώνουν τις πόλεις, τις εξασθενούν και τελικά τις πνίγουν. Λένε ότι οι λαγοί, την ίδια στιγμή που γεννούν, βυζαίνουν την προηγούμενη γέννα και συγχρόνως κυοφορούν την επόμενη. Τα χρέη όμως αυτών των απατεώνων και βαρβάρων γεννούν προτού καν συλλάβουν. την στιγμή που δίνουν, απαιτούν. Κι ενώ βάζουν, παίρνουν. Και δανείζουν τα χρήματα που λαμβάνουν για εκείνα που έχουν δανείσει.
(*) Πλούταρχος, "περί του μη δειν δανείζεσαι", σ.σ. 15 - 21, μτφρ - σχόλια Πολυξένη Παπαπάνου, εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα 2011
(1) Από τον χρησμό της Πυθίας στους Αθηναίους. Ηρόδοτος, Ιστορίαι VII, 141
(2) Πολιτεία 615 Ε, "άνδρες άγριοι, διάπυροι ιδείν"
(3) Όμηρος, Οδήσσεια ια 579
(4) Σύμφωνα με την μυθολογία, ο Τριπτόλεμος δίδαξε στους ανθρώπους την γεωργία.
