Ελλήνων ιστορία

Η αποτυχία στην Ευρώπη[i]

Προετοιμασίες για την εισβολή

Παρά την απειλή που αντιμετώπιζαν, οι Έλληνες δεν κατάφεραν να σχηματίσουν μια αποτελεσματική αντιπερσική συμμαχία. Φυσικά, όλοι απευθύνθηκαν για συμβουλές στους Δελφούς, όπου ο Απόλλωνας τούτη τη φορά υπερέβαλλε εαυτόν. Στους Σπαρτιάτες, τους οποίους είχε ήδη προειδοποιήσει ο Δημάρατος, η Πυθία είπε πως ο εχθρός που ερχόταν είχε τη δύναμη του Δία και δεν μπορούσαν να τον σταματήσουν ούτε ταύροι ούτε λιοντάρια. Ακόμα τους προειδοποίησε πως είτε θα καταστρεφόταν η πόλη τους είτε θα σκοτωνόταν ο βασιλιάς τους[ii]. Ο χρησμός προς τους Αθηναίους ήταν ακόμα πιο φρικτός : η Πυθία τους ρώτησε γιατί καθυστερούσαν και δεν έφευγαν τρέχοντας στην άκρη της γης, εγκαταλείποντας τα σπίτια και την πόλη τους. Η πόλη τους θα παραδινόταν στην φωτιά, τα τείχη και οι ναοί τους θα γίνονταν ολοκαύτωμα, μαύρο αίμα θα κυλούσε και αν ήθελαν να σωθούν θα έπρεπε να φύγουν αμέσως. Οι απεσταλμένοι ξαναγύρισαν στον ναό σαν ικέτες και παρακάλεσαν για ευνοϊκότερο χρησμό˙ και πάλι η Πυθία τους απάντησε πως έπρεπε να υποχωρήσουν μπροστά στον εχθρό και να εγκαταλείψουν τη γη τους, αν και τους έδωσε ελπίδα σωτηρίας «μέσα στο ξύλινο τείχος» και κατέληξε πως η ιερή Σαλαμίνα θα οδηγούσε στο χαμό πολλά παλικάρια˙ ο Θεμιστοκλής με κόπο κατάφερε να πείσει τους Αθηναίους πως με τα ξύλινα τείχη ο Απόλλωνας εννοούσε τον στόλο τους[iii]. Στο Άργος, το οποίο ήδη βάραιναν υποψίες πως επιζητούσε την περσική επέμβαση, μετά τη συντριπτική ήττα του από τη Σπάρτη, δόθηκε η συμβουλή να υιοθετήσει στάση ένοπλης ουδετερότητας[iv]. Στους Κρήτες, που ρώτησαν αν θα είχαν όφελος προσφέροντας βοήθεια στους Έλληνες της ηπειρωτικής χώρας, το μαντείο απάντησε ωμά να μην φανούν τόσο ανόητοι όσο τότε που είχαν προσφέρει βοήθεια στον Μενέλαο, στον Τρωικό πόλεμο[v]. Ο κερκυραϊκός στόλος προφασίστηκε κακοκαιρία για να μην ξεκινήσει[vi] . Ο Γέλωνας, ο τύραννος των Συρακουσών, υποσχέθηκε μεγάλη βοήθεια, με τον όρο να τον κάνουν αρχιστράτηγο, αλλά τελικά έστειλε μόνο τρία μικρά πλοία, που παρακολουθούσαν από μακριά την έκβαση της σύγκρουσης[vii].

Αποθαρρυμένοι από την απάθεια και, ακόμα χειρότερα, από την ενδοτικότητα των ολιγάριθμων Ελλήνων Δύσης, οι οποίοι διατηρούσαν ακόμα την ανεξαρτησία τους, τα μέλη της Ελληνική Συμμαχίας τρομοκρατήθηκαν ακόμα περισσότερο από την αυτοπεποίθηση του Ξέρξη, ο οποίος, όταν συνέλαβε τρεις κατασκόπους τους, στις Σάρδεις, το 481, αντί να τους τιμωρήσει, διέταξε μόνο να τους δείξουν τον τεράστιο στρατό του και κατόπιν τους άφησε ελεύθερους για να αναφέρουν στην πατρίδα τους όσα είχαν δει[viii].  Την άνοιξη του 480 ο περσικός στρατός ξεκίνησε από τις Σάρδεις … και …έφτασε τελικά στο Ίλιο. Το νερό του άλλοτε φημισμένου Σκάμαδρου αποδείχτηκε πολύ λίγο για να ξεδιψάσει όλο το περσικό στράτευμα. Ο Ξέρξης ανέβηκε στο πέργαμο (ακρόπολη) του Πριάμου, όπου θυσίασε χίλια βόδια στην Αθηνά του Ιλίου, ενώ οι Μάγοι πρόσφεραν σπονδές στους υπερασπιστές της Τροίας. Με τον τρόπο αυτό ο Ξέρξης αυτοανακηρύχτηκε πρωταγωνιστής ενός καινούργιου Τρωικού πολέμου.

---

[i] Αλβέρτου Όλμστηντ, ιστορία της Περσικής αυτοκρατορίας, σ.σ. 388-389, 1948 πανεπιστήμιο Σικάγου, 2002 βιβλιόπολις_Οδυσσέας

[ii] Ηρόδοτος, Ζ΄ 220, 239

[iii] Στο ίδιο, 139 κ.εξ.

[iv] Στο ίδιο, 148 κ.εξ.

[v] Στο ίδιο, 169

[vi] Στο ίδιο, 168

[vii] Στο ίδιο, 153, 157-158

[viii] Στο ίδιο, 146 κ.εξ.

Διπλωματική ιστορία

Ο ρόλος της αποφασιστικότητας στις διαπραγματεύσεις και το ζωτικό συμφέρον του κράτους

Ήδη, από τα πρώτα βήματά του, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα γνώρισε δυνατούς κραδασμούς, εξαιτίας της επιθετικής οικονομικής πολιτικής της Γερμανίας και των δορυφόρων της. Στην μικρή Ευρώπη της δεκαετίας του ’60 κύριος αντίπαλος της Γερμανίας ήταν η Γαλλία. Με αφορμή το γράμμα των κειμένων των πρώτων συνθηκών, ο γερμανικός επεκτατισμός εκδηλώθηκε δι’ εφόδου κατά του προαιωνίου του εχθρού. Αγαθή τύχη θέλει την εποχή εκείνη το τιμόνι της Γαλλίας να κρατούν τα στιβαρά χέρια του γερόλυκου του β΄ παγκοσμίου πολέμου, στρατηγού Ντε Γκωλ. Ο πατριωτικός εθνικισμός που τον διακατείχε δεν θα επέτρεπε ποτέ στους Γερμανούς να αναλάβουν τα σκήπτρα της πρώιμης Ευρώπης. Η ρήξη ήταν αναπόφευκτη. Και μέσω της ρήξης, η Γαλλία κρατήθηκε ζωντανή για δεκαετίες. Ακολουθεί, στα γαλλικά, ένα πολύ μικρό απόσπασμα της εξιστόρησης των δραματικών εκείνων γεγονότων από τον Γάλλο ιστορικό Ντουροζέλ. Στην σημερινή δυσχερή συγκυρία, ίσως θα έπρεπε και η Πατρίδα μας να επανεκτιμήσει τα οφέλη που ενδεχομένως προσφέρει ο δρόμος της ρήξης, όταν θίγονται ζωτικά συμφέροντα του κράτους και του λαού.

Ιωάννης Λιάκουρας

Les ultimatums français[i]

De 1963 a 1966, la crise du Marché commun porta sur les revendications françaises en matière agricole. Le traité de Rome de 1957 avait prévu un plan d’ union douanière concernant les produits industriels, mais avait été peu explicite en ce qui concerne l’ agriculture. La France était la principale puissance agricole du Marché commun et sa population agricole atteignait encore 17% du total. L’ agriculture française était en pleine modernization et la production augmentait. Aux yeux du gouvernement français, il était donc essential que le Marché commun pût contribuer à résoudre le problem de l’ exportation des surplus agricoles. Or, quoique les prix agricoles fussent plus bas en France, aux Pays Bas et surtout en Italie qu’ en Allemagne, ils restaient supérieurs aux prix mondiaux ; faire du Marché commun une zone privilégiée pour les produits français correspondait  évidement à l’ intérêt national de la France. Alors que jusqu’ à present, les négociations entre partenaires du Marché commun s’ étaient déroulées dans une atmosphere de coopération , c’ est cette notion de l’ intérêt national qui va désormais domineer les débats. Au cours de négociations d’ ailleurs extrêmement techniques et compliquées, la France utilisa le système des ultimatums qui, en general, aboutirent in extremis à des compromise à la suite de discussions épuisantes qu’ on a affublées du nom de “marathons agricoles”.

---

[i] Jean-BaptisteDuroselle, Histoire diplomatique de 1919 à nos jours, jurisprudence générale dalloz, 10e edition, 1990, σελ. 695

Ομήρου Οδύσσεια

Στα παλάτια του Οδυσσέα[i]

Αφιερωμένο στη μνήμη της αρχαιολόγου και ανασκαφέως της Ιθάκης, Λίτσας Κοντορλή – Παπαδοπούλου

Ετούτα θα ‘ναι τα λαμπρά παλάτια του Οδυσσέα

Που ανάμεσα σε πάμπολα μπορείς να τα ξανοίξης.

Απ’ το ‘να στ’ άλλο μέσα πας, κ’ έχουν αυλή σιμά τους,

Με τείχισμα στεφανωτό και στεριωμένες πόρτες

δικάνατες˙ και ποιος μπορεί να τα καταφρονέση ;

Βλέπω και μέσα περισσοί πίνουν και τρώνε ανθρώποι˙

Καπνού προβάλλει μυρουδιά, κι ακούγονται της λύρας

Οι κόρδες, που οι αθάνατοι για τα τραπέζια ορίσαν.

---

[i] Ομήρου Οδύσσεια, σε μετάπλαση στη νεοελληνική από τον Αργύρη Εφταλιώτη και τον Ιάκωβο Πολυλά, ραψωδία ρ΄, στ. 264-271, Διαχρονικές εκδόσεις ΑΕ, Αθήνα 1998