Εις μνήμη πατρός Σάββα Δαμασκηνού (1930-2021)
Από την τυραννία των «ταμπού» ελευθερώνει τον άνθρωπο ο Θεάνθρωπος
«Το Σάββατον δια τον άνθρωπον εγένετο και ουχ ο άνθρωπος διά το Σάββατον[1]»του Αρχιμανδρίτη πατρός Σάββα Δαμασκηνού
Μια δυστυχισμένη γυναίκα θα συναντήση ο Ιησούς ένα Σάββατο, αγαπητοί μου φίλοι. Δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια γέρνει το σώμα της. Δεν μπορεί ν’ ατενίσει τον ουρανό και να προσβλέψη στο μεγαλείο των έργων του Θεού, να δη τα έργα των δακτύλων του, την Σελήνη και τους αστέρας, που στερέωσαν τα χέρια του[2]. Ο ευεργετικός λόγος του Ναζωραίου θα την απαλλάξη από την νόσο των οστών, την σκολίωσιν, θα σταθή ευθυτενής για να προσβλέψη στο ύψος του ουρανού τα μεγαλεία του Θεού.
Όμως είναι Σάββατο, ο Νόμος απαγορεύει ρητώς κάθε εργασία. Η ιερότητα του Σαββάτου ισοδυναμεί με την περιτομή, που ίσχυε ως το κατ’ εξοχήν γνώρισμα του Ιουδαίου, που τον ξεχώριζε από τους αμαρτωλούς Εθνικούς[3]. Στον Ελωχειμιστικό Δεκάλογο η εντολή της αργίας του Σαββάτου έχει κοσμολογική διάσταση «Επειδή σε εξ ημέρες δημιούργησε ο Θεός τον ουρανό και τη γη και τη θάλασσα και όλα όσα υπάρχουν στον κόσμο και την ημέρα την εβδόμη ανεπαύθη[4]». Τα δευτερονόμιο θα δώσει κοινωνική διάσταση στην εντολή της αργίας του Σαββάτου πλησιάζοντας τον άνθρωπο «δεν θα κάμης κανένα έργο … για να αναπαυθή ο δούλος Σου και η δούλη Σου και ο ξένος που βρίσκεται στις πύλες Σου, όπως και Συ[5]». Όμως αυτή η προοδευτική αιτιολογία της αργίας του Σαββάτου, θα καταστή στον Ιουδαϊσμό της εποχής του Ιησού «ταμπού» και αβάστακτη τυραννία για τον άνθρωπο. Και απ’ αυτήν την τυπολατρική τυραννία θα απαλλάξη τον άνθρωπο ο Θεάνθρωπος, αγγίζοντας τον πόνο της ταλαίπωρης γυναίκας και καταργώντας την άτεγκτη ρήτρα του αποδεικτικού πινακίου «καθένας που ποιεί έργον κατά την ημέρα του Σαββάτου οπωσδήποτε εκτελείται[6]».
Σ’ αυτήν την βαρβαρότητα του Ιουδαϊκού Νομισμού θ’ αντιτάξη ο Ιησούς το μεγαλείον της ευεργετούσης χάριτος. «Γύναι, απολέλυσαι της ασθενείας σου», ενώ τα άχραντα χέρια του θ’ αγγίξουν το βασανισμένο της σώμα.
Το «ταμπού» του Σαββάτου, αγαπητοί μου φίλοι, που εύρισκε τη σκληρότερη έκφρασή του στον Ιουδαϊσμό της εποχής του Ιησού, πρυτανεύει και στο σημερινό κόσμο και βρίσκει τρόπους να τυραννήση τον ταλαίπωρο άνθρωπο της εποχής μας. Όχι βέβαια με τον Νόμο της αργίας του Σαββάτου, αλλά με την απαξίωση του ανθρώπου. Οι βόμβες απεμπλουτισμένου ουρανίου, που έσπειραν τον θάνατο στην Γιουγκοσλαβία και το Ιράκ συστήνουν σήμερα μια άλλη μορφή Νομισμού, που σφαγιάζει την ελευθερία του ανθρώπου στον βωμό της πανίσχυρης μαινόμενης Υπερδύναμης και η ίδια φαρισαϊκή υποκρισία επαναλαμβάνεται και σήμερα, όταν μετά τις πρώτες βόμβες στο Ιράκ, ο Πρόεδρος της αφηνιασμένης υπερδύναμης είπε το ανήκουστο και ηλίθιο χαριτολόγημα: «πάω τώρα να κάνω την προσευχή μου και να κοιμηθώ». Απεχθής βλασφημία.
Ο Θεός είναι ζωοδότης. Ζωήν ήλθε να παράσχειν και ου θάνατον όπως οι βόμβες της Υπερδυνάμεως. Θεραπεύει, δεν θανατώνει.
Αγαπητοί φίλοι,
Χαρίστε με την παρουσία σας στον ανθρώπινο πόνο το χαμόγελο της ελπίδας. Θυμηθείτε την φράση του Ιερού Χρυσοστόμου. Άνθρωπος εστίν το περιπούδαστον του Θεού ζώον, καν δούλος η ουκ έστι μοι ευκαταφρόνητος καν εις η άνθρωπος εστι, δι ον ουρανός εταννύσθη και ήλιος φαίνει και αστέρες λάμπουσι και πηγάς βρύουσιν και προφήτας επέμφθησαν και Νόμους εδόθηκας τι δη πάντα λέγειν ; Δι ον ο μονογενής Υιός του Θεού άνθρωπος εγένετο. Ο Δεσπότης μου εσφάλη και το αίμα αυτού εξέχεεν υπέρ του ανθρώπου καγώ καταφρονήσαι έχω ; Και ποίαν έξω συγγνώμη ;
Από την τυραννία των «ταμπού» ελευθερώνει τον άνθρωπο ο Θεάνθρωπος. Γινόμεθα συνεργοί του.
_______________________
[1] κατά Μάρκον, 2, 27
[2] Ψ. 8,4
[3] Gl. 2,15 πρβλ Hugo Grossmann, “Die Religion des Judentum”, σ. 103 Tubingen 1966
[4] Έξοδος 20, 1-12
[5] Dt. 5, 12-15
[6] Έξοδος 31,15β